Zespół
psychologiczno-jelitowy GAPS, to nazwa jaką dr. Natasha
Campbell-McBride (neurolog, dietetyk, matka dziecka autystycznego)
zaproponowała dla swoich pacjentów cierpiących na schorzenia takie
jak: autyzm, ADHD/ADD, dysleksja, dyspraksja, depresja, schizofrenia,
wiele innych zaburzeń neuro-psychiatrycznych, ale też alergia, astma,
egzema i in. Cechą wspólną wyżej wymienionych , są chore jelita.
Początkowo doktor stosowała swoim podopiecznym dietę specyficznych
węglowodanów (SCD). W ciągu kilku lat swojej pracy, wielu
doświadczeń i badań, zaczęła tę dietę modyfikować z
pozytywnymi rezultatami. Tak też powstała książka "Zespół psychologiczno-jelitowy GAPS", z którą warto się zapoznać.
Doktor bardzo szczegółowo tłumaczy jak jelita wpływają na cały
organizm, jak jedzenie może nas truć i zarazem leczyć.
Dieta
podzielona jest na etapy wprowadzające. Długość przebywania na poszczególnym
etapie jest sprawą indywidualną. Jedni przechodzą przez wszystkie
(łącznie) w ciągu kilku tygodni, innym zajmuje to ok. roku. I etap
może trwać 1dzień lub 1tydzień, zależy od stanu pacjenta
dolegliwości gastrycznych i jednocześnie możliwości pacjenta. Pozbawienie
jakichkolwiek węglowodanów powoduje że człowiek jest jak na
"głodzie". Od II etapu niewielkie ilości miodu są
dozwolone (max 0,5 - 1 łyżeczka dziennie, czyli do 10g/dz). Należy pamiętać ze jeśli po przejściu na kolejny etap następuje ewidentne pogorszenie np. biegunka, ciągłe wzdęcia czy gazy, należy cofnąć się do etapu poprzedniego, a po jakimś czasie spróbować ponownie iść do przodu i każdy nowo wprowadzony produkt podawać od niewielkich ilości. Potem następuje pełna dieta GAPS. Pacjent łącznie jest na diecie ok. 2 lat, po czym znów etapami wychodzi się z diety i stopniowo wprowadza produkty, które wcześniej były zabronione.
Należy wiedzieć, ze w początkowych dniach diety następuje pogorszenie stanu. Mogą pojawić się mdłości, a nawet wymioty, bóle głowy i osłabienie. Ja czułam się źle drugiego i trzeciego dnia, a moja córka drugiego dnia rano zwymiotowała, po czym już czuła się dobrze. Pewnie każdy przejdzie to inaczej, ale później jest lepiej. Oczywiście znów może pojawić się pogorszenie stanu (bóle i zawroty głowy, bóle reumatyczne itp). Może być to spowodowane reakcją ozdrowieńczą. Można poznać to po tym, że przez kilka dni czujemy jakiś dyskomfort, po czym następuje poprawa. Jeśli natomiast ktoś poczuł się gorzej (wzdęcia, zmęczenie, ciągłe łaknienie na słodkie) i stan ten się nie poprawia, może okazać się, że dieta nie była prowadzona prawidłowo, np. pozwoliliśmy sobie na zbyt wiele miodu, za szybko wprowadziliśmy owoce i doszło do przerostu grzybni Candidy.
Należy wówczas zrezygnować z miodu, owoców, cofnąć się do wcześniejszych etapów. Można nawet w tym przypadku rozważyć wprowadzenie w niewielkich ilościach stewii, gdy ciężko jest opanować łaknienie na słodkie i wprowadzić dodatkowo probiotyki czy zioła zalecone przez specjalistę leczenia Candidy.
DIETA WPROWADZAJĄCA
ETAP I
- gotowane
buliony
- gotowane warzywa mało włókniste (np. sam kwiatostan brokuła, kalafiora, marchew)
- jedzenie
probiotyczne (sok z kiszonej kapusty, ogórków, ale jak ktoś może to też serwatka, jogurt)
- napoje: woda mineralna, napar z rumianku, mięty, imbiru, słaba herbata
ETAP II
Kontynuacja
etapu I +
-
surowe żółtko, potem jaja na miękko
-
duszone mięsa i warzywa
-
przyprawy (tylko świeże zioła)
- masło
klarowane, początkowo ostrożnie
ETAP III
Kontynuacja
etapu II +
-
awokado (świeże i mocno dojrzałe)
- całe
jajka (np. jajecznica)
- mało
orzechowe (smażone placki: dynia lub cukinia, jajko, masło
orzechowe)
-
duszona cebula
-
kiszone warzywa
ETAP IV
Kontynuacja etapu III +
- pieczone i grilowane mięso (bez
spalonych kawałków)
- soki warzywne (początkowo marchew,
dokładnie przecedzone)
- oleje tłoczone na zimno
- pieczone chlebki z mąki orzechowej
ETAP V
Kontynuacja etapu IV +
- duszone jabłko
- surowe warzywa zaczynając od sałaty
i obranego ogórka
ETAP VI
Kontynuacja
etapu V +
-
surowe dojrzałe jabłko, początkowo kawałek i stopniowo więcej
oraz inne owoce
-
miód (wcześniej można tylko nieznaczne ilości miodu, czyli
odrobina do picia, czy innych potraw gdy dziecko nie chce inaczej
jeść, a w VI etapie już większe ilości, jednak nie należy przesadzać - miód sprzyja rozwojowi candida)
- pieczone
ciasta i inne słodkości
-
suszone owoce, używać do ciast np. zamiast miodu lub łącznie
nim.
Pełna dieta GAPS
Produkty rekomendowane:
Ananasy (świeże)
Awokado i olej z niego
Bakłażan
Banany (z brązowymi kropkami)
Baranina
Bażant
Brokuły
Brukiew
Brukselka
Buraki ćwikłowe
Cebula
Celuloza (w suplementach)
Cynamon
Cytryny
Czarna rzodkiew
Czereśnie
Czosnek
Daktyle świeże i suszone ale bez dodatków np. siarki i nie w syropie
Drób
Dynia
Dziczyzna
Dżin (sporadycznie)
Fasole: zwykła biała suszona, szparagowa odpowiednio przygotowana
Gałka muszkatułowa
Gęś
Gołębie
Gorczyca nasiona i zmielone bez dodatków
Grejpfrut
Groszek zielony świeży, suszony
Gruszki
Grzyby
Glony morskie świeże i suszone ale po zakończeniu diety wprowadzającej
Herbata - świeżo parzona, słaba (nie rozpuszczalna)
Herbaty ziołowe
Imbir świeży
Indyk
Jabłka
Jagody wszystkie rodzaje
Jaja świeże
Jarmuż
Jogurt (przygotowany tylko w domu)
Kabaczki
Kaczki
Kalafior
Kapary
Kapusta bok choy
Kapusta collard
Karczoch
Kawa słaba (nie rozpuszczalna)
Kiwi
Kolendra
Koperek
Kumkwat (owoc)
Kurczak
Kwas cytrynowy
Limonki
Mandarynki
Mango
Marchewka
Masło
Masło klarowane
Masła orzechowe bez dodatków
Migdały, masło migdałowe, oliwa z migdałów
Miód naturalny
Mleko kokosowe
Morele
Mus jabłkowy
Natka pietruszki
Nektarynki
Ocet winny
Ogórek
Olej kokosowy
Olej z oliwek tłoczony na zimno Virgin
Oliwki bez niedozwolonych dodatków
Orzechy: brazylijskie, kokosowe, laskowe, nerkowca, pekan, włoskie, ziemne świeże i prażone w łupinach
Orzechy wszystkie świeżo łuskane (nie prażone, nie solone, bez polewy)
Owoce morza
Pieprz Cayenne
Pieprz czarny, zielony, czerwony
Pomarańcze
Pomidory
Przecier pomidorowy (dozwolona tylko sól)
Przetwory bez dodatku cukru i innych niedozwolonych dodatków
Przyprawy pojedyncze wolne od dodatków
Rabarbar
Rodzynki
Ryby w puszkach, w oleju lub w sosie własnym, bez niedozwolonych dodatków
Rzepa
Sałaty wszystkie rodzaje
Seler korzeń oraz nać
Sery: Asiago, Brie, Camembert, Cheddar, Colby, Edamski, Gorgonzola, Gouda, Havarti, Limburger, Monterey, Muenster, Parmezan, Pleśniowy- niebieski, Port du Salut, Romano, Roquefort, Stilton,Szwajcarski i Ser żółty
Sok pomidorowy (dozwolona sól)
Szparagi
Szpinak
Śliwki suszone
Świeżo wyciskane soki z warzyw i owoców z tej listy
Twaróg bez śmietany
Wieprzowina
Wino wytrawne
Winogrona
Wołowina
Wódka okazjonalnie
Zioła świeże i suszone wolne od dodatków
Najlepiej gdy w diecie używa się produktów ekologicznych. Wiadomo jednak ,że nie zawsze możemy sobie na to pozwolić. Mięso można kupić od kogoś ze wsi, kto ma trzodę chlewną czy drób na własny użytek i stosuje pasze oparte na zbożu, bez GMO , czyli karmi dawnymi, lepszymi metodami. Jajka również muszą być świeże, od kur z wolnego wybiegu, z pewnego źródła. Możemy pokusić się o własną produkcję, choćby niektórych warzyw i owoców, jeśli posiadany kawałek działki.
Produkty nie dozwolone:
Acesulfam
Agar
Agawa (syrop)
Algi morskie
Aloes - można wprowadzić jeśli nie ma dolegliwości ze strony układu pokarmowego
Amarantus
Aspartam
Astragalus
Bawełna (nasiona, olej)
Brandy (alkohol)
Ciecierzyca
Cukier / sacharoza
Cykoria
Czekolada
Dekstroza
Drożdże piekarnicze
Dżemy
Fasola Canellini
Fasola czarna
Fasola Faba
Fasola Garbanzo
Fasola maślana
Fasola Mung
FOS (fruktooligosacharydy)
Fruktoza
Galaretki owocowe
Guma celulozowa i do żucia
Herbaty rozpuszczalne
Hot dogi
Jęczmień
Jogurt sklepowy- komercyjny
Kakao - proszek
Karagan
Karob
Kasza gryczana i jaglana
Kasztany jadalne
Kawa Inka
Kawa rozpuszczalna
Keczup sklepowy
Kiełbasa sklepowa
Kiełki fasoli i pszenicy
Komosa ryżowa/Quinoa
Konfitury
Korzeń łopianu
Kostki rosołowe i bulion komercyjny
Kukurydza
Kuskus
Laktoza
Likiery
Lody sklepowe
Makarony - wszystkie rodzaje
Maranta trzcinowa
Margaryna i inne zamienniki masła
Maślanka
Mąka z fasoli
Mąki zbożowe
Melasa
Mięso przetworzone, konserwowane, wędzone i solone
Mleko acidofilne
Mleko modyfikowane
Mleko zwierzęce - świeże, sojowe, ryżowe, kokosowe w puszkach,
Napoje: alkoholowe, gazowane i komercyjne
Nutra-sweet (aspartam)
Ocet winny z dodatkami
Okra
Oleje do smażenia
Orkisz
Orzechy solone, prażone i w polewie
Owoce i warzywa w puszkach lub pasteryzowane